У Судзілавічах, што ўвабралі чатыры ранейшыя вёскі, засталося зусім мала дамоў. Адыходзяць карэнныя жыхары, якія жылі па спрадвечных сельскіх законах – з жыўнасцю, пасекай, агародам. І таму такім дзіўным падалося з’яўленне тут маладых гаспадароў, што трымаюць падсобную гаспадарку. І прытым вялікую па сённяшніх мерках. На падворку Бычковічаў – дзве каровы, бык і маленькая цялушка. А яшчэ два сабакі, чатыры каты і з дзясятак пчаліных домікаў. Рашыліся ж на падсобную гаспадарку жыхары Наваполацка выпадкова.
Таццяна Уладзіміраўна была індывідуальным прадпрымальнікам. Дакладней, яна і зараз ім з’яўляецца, справу не закрывала, проста спыніла на няпэўны час. “Паспрыяў” гэтаму кавід – небяспечна для сябе і акружаючых стала ездзіць па вёсках з таварам. А яшчэ раней пачалі хварэць бацькі Уладзімір Уладзіміравіч і Галіна Міхайлаўна Каваленкі, даглядаць якіх і перабралася малодшая дачка. Калі па выслузе пасля службы ў органах унутраных спраў пайшоў на пенсію муж Аляксандр Анатольевіч, набылі тут свой дом. Тым больш што праблем з гэтым у вёсцы няма зусім. ”Напэўна, той, хто не быў у Судзілавічах раней, не паверыць, што некалі тут ферма, пошта, магазін і васьмігодка былі. А ўраджэнцы, якія даўно пакінулі Ушаччыну, упэўнена, з цяжкасцю ўкажуць, дзе яны знаходзіліся. А будынкі немалыя стаялі, асабліва школа. Я паспела скончыць яе перад закрыццём. Мама апошнім часам паштальёнам працавала, а зараз нас перасоўная пошта наведвае”, – расказвае Таццяна пра перамены, што адбыліся за трыццаць гадоў.
Зараз Бычковічы даглядаюць два дома. Абкошваюць тэрыторыі і трымаюць парнік ля невялічкага бацькоўскага па цэнтральнай вуліцы і адваявалі ў пустазелля тэрыторыю на “хутары”. Менавіта так называюць іх крайнюю сядзібу па вуліцы Навасельскай – па назве былой вёскі. І дарога ідзе далей за імі, і нават старыя дамы стаяць, але так далёка раскіданы паміж сабой жылыя пабудовы Срачанцаў, Клапоў І і Клапоў ІІ (назвы ранейшых вёсак), што хутка іх усе будуць называць хутарамі па прозвішчы ўласнікаў. З-за аддаленасці Бычковічы нават “збілі” натуральны тэрмін запуску кароў. “Зімой дарогі па нашай вуліцы не чысцяць, вось і давялося ператрымаць колькі месяцаў, каб запусціць з халадамі. Ды і ў іншы час падвозім малако на цэнтральную вуліцу. Разумеем, што дзеля нас адных ды суседа-дачніка ніхто падсыпаць яе не будзе”, – расказвае гаспадыня, знаёмячы са сваімі ўладаннямі.
Вялізны ўчастак тыльным бокам прымыкае да палёў “Вялікадолецкага” – цудоўна, што не баршчэўнікам ахоплены землі. Асабліва рады рапсаваму суседству пчолкі. У садзе – зона адпачынку з арэлямі, столікам з крэсламі-лежакамі, змайстраванымі гаспадыняй з драўляных паддонаў, летнім душам і раздзявалкай. Некалькі парнікоў ломяцца ад памідораў і перцаў. А ва ўтульнай, я б сказала, гарадской кухні, Таццяна Уладзіміраўна гатавала кабачковы кетчуп. Рыхтуе на зіму толькі хадавыя салаты і кампоты. Для апошніх дадаткова пасаджаны алыча, маліна, чорныя парэчкі. І, канечне, выручаюць дары лесу. Гэта сёлета неўраджайны на ягады год, затое грыбоў і сабе насушылі, і падзарабілі на лісічках і баравіках. Муж таксама ўшацкі – са Скачых, і таму мясцовыя лясы, уключаючы неабсяжную Цытавізну, ведае выдатна.
Тут няма вялізных грашовых укладанняў, але абсалютна ва ўсім парадак. Разбіты і праполаты клумбы, выкапаны раўкі для сцёку лішняй вады, дрэвы абрэзаны і ніякіх “самастойных” насаджэнняў – ні кусціка, ні былінкі. У канцы ўчастка – вялікая сажалка. Карасі, як і гаспадары, поўнасцю абжыліся, ну а чысціня вады дазваляе купацца тут не толькі летам, але і ў халодны час пасля лазні. Да Бычковічаў часта прыязджаюць дзеці. Сын сваім лічыць бабулін дом і там часта застаецца на начлег. А ўсе разам збіраюцца на хутары Бычковічаў – прасторней, і тут на месцы абсалютна ўсё, што патрэбна для жыцця і адпачынку. І нават свае любімыя вышываныя шэдэўры Таццяна Уладзіміраўна прывезла: у кватэры ж яны ў рамках, з падсветам, як у мастацкіх салонах.
“Мама памерла тры гады таму, тата – два. Колькі мы тут прабудзем – не загадваем. Не стане здароўя, у горад пераедзем. Пакуль што нам так камфортней. Грошай нямнога, але хапае. Тое самае было, калі б на работу штодня хадзілі. А тут самі сабе гаспадары, навокал цішыня, спакой. Працаваць трэба, зразумела. У пяць падымаемся, толькі ў самую спёку, калі на двары немагчыма нічога рабіць, можам адпачыць. А так увесь час агарод, сенажаць, жыўнасць. Другую кароўку са сваёй цялушкі выгадавалі. Сена муж трымерам накошвае, дыскавай касой, травы ж хапае. Паступова сушым, нават летась – без праблем. Вось так і жывём ранейшым укладам”, – падсумоўвае расказ пра сваё вяртанне на малую радзіму Таццяна Уладзіміраўна. А калі дамаўляліся аб сустрэчы, аказалася, што яе кантакт даўно захаваны ў вайберы. Як пастаянны ўдзельнік конкурсаў сярод падпісчыкаў, яна дасылала нам фота чэка паўгадавой падпіскі – яе бацькі ніколі не расставаліся з “Патрыётам”.
Вольга Караленка.
