“Грэцкі, самы каштоўны”, – актыўна рэкламуюць у жніўні цёмны мядок пчаляры і ніколькі не хлусяць. Па ўтрыманні амінакіслот і мікраэлементаў ён у два разы пераўзыходзіць пчаліны дар светлых гатункаў. Хаця нялекавага мёду не бывае наогул, калі ён, як сцвярджаў Віні Пух, сабраны правільнымі пчоламі. Рапсавы, напрыклад, збор якога ідзе зараз, практычна імгненна, намнога хутчэй за шакалад стымулюе мазгавую дзейнасць і ўжываць яго могуць нават хворыя на цукровы дыябет.
Каб нарыхтаваць менавіта сартавы мёд, можна перанесці вуллі да палёў, на якіх растуць пэўныя культуры – пчалярам добра і аграрыям з карысцю. Тым больш што грэчка апыляецца толькі пчоламі. Многім вясковым бортнікам сёлета перавозіць цяжкія домікі і не давядзецца. Па 100 гектараў грэчкі пасеяна літаральна ва ўсіх гаспадарках, а палеткі рапсу цвітуць за Ліпаўцом, ва Угрынках, ля Касароў, Заазер’я і многіх іншых вёсках раёна. Будзе і другая порцыя ношкі з яго яравых пасеваў.
◆ Спецыялісты сельгаспрадпрыемстваў не могуць ведаць кожнага пчаляра-аматара, папярэджваюць толькі тых, хто зарэгістраваны ў райветстанцыі, а гэта 43 уладальнікі пасек. Па даных жа перапісу сельсаветаў, на Ушаччыне ўтрымліваецца 734 пчоласям’і. Таму пажадана самім загадзя звязацца з гаспадаркамі наконт тэрмінаў іх апрацоўкі – з-за сёлетняй засухі нельга
назваць дакладны па бутанізацыі яравога рапсу.
Аднак суседства гэта тоіць і пэўную небяспеку – палеткі апрацоўваюць ад шкоднікаў, пустазелля, хвароб, а нектар з ядамі можа прывесці да вымірання не адной паласатай працаўніцы, але і ўсяго вулля. У Расіі некалькі год таму колькасць пчоласямей скарацілася на трэць. Таму і звярнуліся мы да начальніка інспекцыі па насенняводстве, каранціне і ахове раслін Г.М.Кашко, каб даведацца, ці няма такой праблемы і ў нас. “Паўстаюць яны найперш з-за няўзгодненасці дзеянняў паміж аграрыямі і пчалярамі. Першыя павінны паведамляць аб тэрмінах апрацоўкі палёў мінімум за два дні. У нашым раёне так і робіцца, больш за тое, узгадняюцца нават гадзіны, напрыклад, раніцай ці ўвечары, каб прыкрылі ляткі на непрацяглы час, – тлумачыць Галіна Мікалаеўна. – Па-другое, хімікаты, якімі карыстаюцца нашы гаспадаркі, адносяцца да трэцяга класа небяспекі – самага нізкага, утрымліваюць у саставе таксама рэпеленты – і пчолы, пачуўшы іх пах яшчэ на ўскрайку поля, на яго не палятуць. Загінуць могуць насякомыя, якія ў час апрацоўкі былі на ім. Ды і датычыцца гэта толькі рапсу, які ад шкоднікаў абавязкова апырскваем у стадыі бутанізацыі – калі гэтага не зрабіць, то і пчолам нектару не будзе. На палі з грэчкай насякомых можна смела перавозіць без узгаднення – “хімію” яны бачаць у стадыі прарастання падчас барацьбы з пустазеллем”.
◆ Зараз па раёне вядзецца хімічная апрацоўка баршчэўніку. Хоць у такую пару ён не цвіце і пчолы на яго не ляцяць, спецыялісты сельвыканкамаў паведамляюць старэйшынам вёсак, на які дзень плануецца апырскванне, каб яны паказвалі найбольш зарослыя “агрэсарам” месцы, а таксама папярэдзілі ўладальнікаў пчол. Хімікаты таксама адносяцца да трэцяга, маланебяспечнага для пчол класа.
На жоўтыя палі “Вялікадолецкага” вывозіў пчол Валянцін Юшчанка. Ужо колькі гадоў кватаруюць ля Слабады вуллі Івана Хамёнка. А Гваздзёвы з Ільюшына штогод пускаюцца ў падарожжа па раёне ў пошуках грэчкі. “Хочацца разнастайнасці. Хоць і пераканана, што чыста грэцкага, рапсавага, ліпавага мёду не бывае – пчолы бяруць нектар з усяго, што па шляху, – аднак калі вуллі стаяць побач з грэчневым полем, то безумоўна, пераважае нектар гэтай культуры. Былі гады, што ўвогуле атрымліваўся амаль чорны, – расказвае Наталля Гваздзёва. – Калі сеяў толькі “Дземенец”, перавозілі вуллі пад Глыбачку і нават Дубраўку. Працэс гэты працаёмкі, трэба шчыльна закрыць ляткі, перанесці нялёгкія домікі, хутка паставіць на новае месца, бо пчолы не могуць доўга знаходзіцца закрытыя, а потым і наведвацца сачыць за імі. Таму рады, што летась не давялося гэтага рабіць – грэчка расла ля Ільюшына”.
◆ Грэчка сёлета пасеяна ля Загуззя, Баяршчыны, Мар’янполля (“Агра-Селішча”, тэлэфон для сувязі – 5-31-30), Атрошкава, Мосара, Угрынак (“Сафійскія дары” 8-029 224-93-67), Папоўкі, Лясін, Малых Долец і Рагозіна (“Вялікадолецкае”, 8-029 297-59-98), Шнітак, Газберка (“Дземенец”, 8-033 329-51-02), Старога Сяла, Двор Жар, Гарадца (“Ільюшынскі” 8-044 753-21-00), Ляхава, Рацькава, Загаваліна (“Глыбачаны” 8-033 335-08-16).
Паколькі пчолы за нектарам далятаюць і за пяць кіламетраў, то кожны пчаляр можа ўдакладніць у гаспадарках месца пасеву грэчкі ці рапсу, пралічыць, ці варта яму перавозіць вуллі. А правільныя насякомыя прынясуць ношку найперш з таго меданоса, што бліжэй.
Вольга КАРАЛЕНКА.
