Вялізныя калоны машын са сцягамі і паказальныя выступленні картынгістаў, раллі і скачкі з трамплінаў юных матацыклістаў – усім гэтым відовішчам, што арганізуюцца ў гарпасёлку ў фармаце вялікіх святаў або асобна мы абавязаны нашым землякам – кіраўніку Віцебскай абласной структуры ДТСААФ Васілю Васільевічу Корабаву і Наваполацкай аб’яднанай Аляксандру Сцяпанавічу Чапельнікаву. Ды і аўтапрабегі ў гонар прарыву блакады партызанамі Полацка-Лепельскай партызанскай зоны ініцыіраваліся таксама імі. Не па загадзе і не для “галачкі”, а па патрэбе душы, паколькі патрыёты Ушаччыны. Прычым, нашы сціплыя землякі не афішыруюць сваіх заслуг, таму сёння мы вырашылі расказаць пра іх падрабязней.
Аўтапрабег не для “галачкі”
– Аўтапрабег да мемарыяльнага комплексу “Прарыў” не на Дзень Перамогі, а менавіта 4 ці 5 мая мы распачалі гадоў 20 таму, – расказвае А.С.Чапельнікаў. – Тады гэта было машын 20-30 толькі Наваполацкага аб’яднанага аддзялення ДТСААФ. Пазней да нас далучыліся лепяльчане і некаторыя іншыя суседзі. Пастраенне – заўсёды на плошчы Ушач, нас заўважылі прадстаўнікі райвыканкама, і хутка мерапрыемства стала праводзіцца сумесна. Зараз яно вырасла да абласнога ўзроўню, а мы як раней ідзём калонай машын, прывозім картынгістаў, Орша – матацыклістаў. Заўсёды хочацца зрабіць для землякоў відовішча, асабліва для дзяцей.
– Работа аўташкол: падрыхтоўка вадзіцеляў розных катэгорый, гэта найбольш бачны, але далёка не асноўны напрамак нашай працы, – знаёміць з дзейнасцю структуры В.В.Корабаў. – Галоўнае, гэта работа з дапрызыўнай моладдзю, выхаванне патрыятызму, занятасць юнакоў і дзяўчат тэхнічнымі відамі спорту. Прычым, робім гэта на добраахвотных пачатках, прыйсці да нас можа любы, бо секцыі бясплатныя, а наша асноўная мэта, каб падлеткі не бегалі па падваротнях, а займаліся карысным, развіваліся фізічна. Праводзім “Зарніцы” і іншыя зборы. У нас многа спаборніцтваў па відовішчных відах спорту, напрыклад, парашутным, падводным. Што датычыцца мерапрыемстваў ва Ушачах, то заўсёды рыхтуемся загадзя, хочацца зрабіць яго асабліва запамінальным. Акрамя паказальных выступленняў я заўсёды праводжу з дзецьмі конкурсы па гісторыі краю і, на жаль, магу заўважыць, што прабелы ў веданні малой радзімы ёсць. Таксама імкнёмся, каб пра маю гераічную Ушаччыну ведалі не толькі ў вобласці. І раней на 4 мая падчас аўтапрабегу прыязджалі калегі са Смаленска, з якімі Віцебскае аддзяленне ДТСААФ доўгі час супрацоўнічае. Сёлета ж дэлегацыя, у якой, дарэчы, былі Героі Расіі, акрамя традыцыйнага вянка прывезла капсулу з зямлёй з магілы Міхаіла Ягорава, ураджэнца горада Рудня, які партызаніў на Ушаччыне, а ў 1945-м узняў сцяг Перамогі над рэйхстагам. Дарэчы, тэлесюжэт з нашага свята “Прарыў Перамогі” паказалі на Смаленскім абласным тэлебачанні, што вельмі прыемна, мяркую, не толькі мне. Ну а ралі наогул былі міжнароднымі. Арганізоўвалі іх сумесна з Беларускай аўтамабільнай федэрацыяй. Прапанаваў свой родны раён зноў жа каб прапагандаваць яго, тым больш што ўшацкі рэльеф выдатна падыходзіць для гэтага.
Заклікаем да супрацоўніцтва
Рабіць сумесна можна многа, перакананы нашы землякі і прыводзяць прыклады. У Баравухе ёсць матацыкліст- аматар, які на добраахвотных пачатках вядзе з дзецьмі гурток мотасправы. Яны плацяць толькі членскія ўзносы, якія і пакідаюцца цалкам у іх распараджэнні, ну а калі праводзяцца спаборніцтвы, ДТСААФ яшчэ і дапамагае сродкамі для набыцця дыпломаў і прызоў, тых жа куль для заняткаў стралковых ці ваенна-патрыятычных гурткоў пры школах. А ў Расонах ужо тры гады запар праходзіць конкурс “Аўта-лэдзі”. Аўтааматаркі спаборнічаюць у ваджэнні і тэорыі, атрымліваецца цікавае свята, якога ўсе чакаюць.
– Запрашаем да супрацоўніцтва настаўнікаў фізічнай падрыхтоўкі, адказных за ваенна-патрыятычнае выхаванне, – заклікае А.С.Чапельнікаў. – У Расонах і Ушачах у нас ёсць падраздзяленні, а для стварэння пярвічкі дастаткова трох чалавек. А Васіль Васільевіч запрашае землякоў у Віцебск: у музей самалётаў пад адкрытым небам і ў аэраклуб, дзе і зараз развіваюць парашутны, верталётны і авіямадэльны спорт. Абяцае арганізаваць насычаную, незабыўную экскурсію.
Важна, каб побач быў настаўнік
Васіль Васільевіч вырас у Вяркудах. У яго дзяцінстве яшчэ шмат было ўдзельнікаў Вялікай Айчыннай, таму прымацоўвалі на дамы ветэранаў чырвоныя зорачкі, дапамагалі прынесці вады ці пакалоць дровы. А ў вольны час ігралі ў валейбол, футбол, зімой на возеры ў хакей. У Гарбаціцкую школу хадзілі пешшу, загартаваныя былі.
– Вельмі многае залежала і залежыць ад людзей, што знаходзяцца побач, ад настаўніка ў шырокім сэнсе слова, не абавязкова педагога. Пры паступленні ў Даўгаўпілскае ваеннае авіяцыйна-тэхнічнае вучылішча акрамя фізікі і матэматыкі трэба было здаваць фізічную падрыхтоўку. І калі ўбачыў шмат юнакоў са значкамі кандыдатаў у майстры спорту і разраднікаў, крыху засмуціўся. Але прабег дыстанцыю хутчэй за іх. У нашых вясковых школах не абаранялі нарматывы, як у Маскве ці Ленінградзе, а падрыхтаваныя былі не горш. Цягу да ваеннай службы мне прывіў наш ваенрук Уладзімір Ільіч Даўгаполаў, дакладныя навукі выдатна давалі дырэктар школы і яго жонка Уладзімір Дзянісавіч і Тамара Пятроўна Кабякі. Так што з вучобай праблем не было, за ўвесь час толькі адно спагнанне – за дрэнны почырк”.
Васіль Васільевіч 18 год адслужыў у авіяцыйных войсках Узброенных сіл Савецкага Саюза, а пачынаў свой шлях на Балхашы. Быў камсамольскім лідарам палка, дадаткова скончыў Ленінградскае вышэйшае ваенна-палітычнае вучылішча СПА імя Ю.Андропава. Апошнія месцы вайсковай службы – Куйбышаўскі, а з 1991-га Віцебскі вучэбныя авіяцыйныя цэнтры, дзе ён быў намеснікам начальніка. Там вучылі кіраваць самалётамі, верталётамі, скокаць з парашутам як, дарэчы, і зараз у аэраклубе ДТСААФ. І палкоўнік у запасе з гонарам называе імёны 19 Герояў Савецкага Саюза, якія прайшлі праз цэнтр, а таксама землякоў Міхаіла Хрыпача і Аляксандра Клачка – верталётчыкаў, загінуўшых у Афганістане.
Нарадзіўся экстрэмалам
Увесь кабінет А.С.Чапельнікава завешаны граматамі і застаўлены кубкамі. Цікава, што ўсе яны – пераходныя, але так і аселі ў Наваполацку. “Калі пяць гадоў запар цябе ніхто “не абскакаў” у пэўным напрамку – кубкі пакідаюцца. Вось гэты, напрыклад – за дабрачыннасць. Мы перадалі іншым аўташколам ДТСААФ 28 машын, хоць самі ў свой час абсалютна ўсё куплялі. Прыняў аўташколу з 2 жыгулямі і 100 наведвальнікамі, праз год у нас было 3500 навучэнцаў, а база паступова вырасла да 60 машын. Сотню разоў мяне прасілі “па сакрэце” расказаць, як я гэта зрабіў. У горадзе на той час была прыватная фірма-канкурэнт, і мы значна зменшылі плату за навучанне, здача ж іспытаў для атрымання правоў з першага разу – за 90 працэнтаў. Да нас, зразумела, пайшлі. А за грошы за вучобу набывалі тэхніку: у дзевяностых рабілі стаўку на Аўдзі-80, як самую “неўбіваемую”, з моцным кузавам машыну. Цяпер гэта выключна “фальксвагены” з салонаў. Усе вучэбныя машыны заўсёды адной маркі, каб прасцей было з запчасткамі для рамонту. Ёсць таксама матацыклы, аўтобусы і грузавая тэхніка.
◆ У 1992 В.Корабава абіраюць намеснікам старшыні Віцебскага аддзялення ДТСААФ, а ў 1999-м Васіль Васільевіч узначаліў абласную структуру і на сённяшні дзень мае самы вялікі стаж у рэспубліцы – сёлета 30 гадоў.
Сам А.Чапельнікаў больш за ўсё любіць ездзіць на “Kawasaki-650”. Захапленне двухколавым сродкам – з дзяцінства. У школу даводзілася хадзіць за 10 кіламетраў па партызанскіх сцежках Міная Шмырова. Лес там дзікі, шмат звяроў, таму “асядлаў” матацыкл рана. Быў і “Мінск”, і “Ява”, і нямала падзенняў, прычым сур’ёзных. Аднойчы сеў за руль чужога матацыкла з перламутравым шклом, якое збіла з арыентацыяй адлегласці да перашкоды. На хуткасці 100 кіламетраў выконваў трук, кіруючы матацыклам нагамі. Калі перайшоў на ручное, да гаражоў заставаліся лічаныя метры… Адзінае выйсце пагасіць хуткасць – легчы і круціцца на месцы. Адлегласці ўсё ж не хапіла: на трэцім абароце матацыкла ўдарыўся спіной аб бардзюр, паламаў рэбры і пашкодзіў нырку. Гэта, аднак, ні на хвіліну не адбіла цягі да матацыклаў і гонак. Падчас работы на Поўначы неаднаразова станавіўся пераможцам мотакросаў. Таму калі Аляксандр Сцяпанавіч працаваў ва Ушацкім аддзяленні ДТСААФ, а дадаткова і вёў мотагурток пры Доме піянераў, арганізаваў у нас усесаюзныя спаборніцтвы па мотагонках. Многія памятаюць гэтае відовішча на крутым беразе за Ліпаўцом. Дарэчы, і зараз ён можа на кароткім разгоне пераадолець вялікую перашкоду ці скокнуць з трампліну. Нарадзіўся экстрэмалам.
◆ Наваполацкае аддзяленне ДТСААФ чатыры разы прызнавалася лепшым у рэспубліцы, а непасрэдна А.Чапельнікаў – Чалавекам года ДТСААФ. Мае два ордэны Садружнасці Незалежных Дзяржаў “За заслугі”, медалі “За працоўныя заслугі” Рэспублікі Беларусь і ДТСААФ Расіі “Першы тройчы Герой Савецкага Саюза А.І.Пакрышкін”. Сёлета ўпершыню ў гісторыі абласной структуры калектыў пад кіраўніцтвам А.Чапельнікава ўдастоены Ганаровай граматы Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь. Атрымаў яе Аляксандр Сцяпанавіч ва Ушачах.
Вольга КАРАЛЕНКА.
