В духовности нации — будущее страны. В Ушачах прошли региональные «Рождественские чтения»

У пятніцу ў гарпасёлку пад старшынствам архіепіскапа Полацкага і Глыбоцкага Феадосія, састаршынствам старшыні Ушацкага райвыканкама Віктара Віктаравіча Родзіча і пры падтрымцы Віцебскага аблвыканкама прайшло маштабнае мерапрыемства – рэгіянальныя “Рождественские чтения”, у якіх прынялі ўдзел дэлегацыі дзесяці раёнаў і горада Наваполацка. Чытанні аб’ядналі прадстаўнікоў літаральна ўсіх благачынняў, якія ўваходзяць у Полацкую епархію, і адкрылі чытанні на Віцебшчыне. Упершыню за час правядзення Полацкай епархіяй чытанняў яны праводзіліся на раёне.

З гісторыі

Як мы і паведамлялі раней, гэта ХХІV “Православные рождественские чтения”, якія праходзяць па ўсіх епархіях Рускай Праваслаўнай Царквы, прадстаўнікі якіх прымуць удзел у выніковых, што адбудуцца ў Маскве пасля Ражства. У інтэрнэце ўжо выкладзена інфармацыя аб тым, што рэгіянальныя чытанні прайшлі ў Омскай, Ульянаўскай, Казанскай і многіх іншых епархіях Рускай Праваслаўнай Царквы. Упершыню ж яны адбыліся ў Маскве ў 1993 годзе – выраслі з канферэнцыі праваслаўных педагогаў сталіцы Расіі. Іх асноўная задача (была і застаецца) – развіццё праваслаўнай адукацыі, духоўна­маральнае асветніцтва грамадства, пашырэнне супрацоўніцтва паміж Царквой і дзяржавай.

Пачынаючы з 1994 года, калі на чытаннях прысутнічала ўжо тысяча чалавек, пастаянным іх удзельнікам стаў міністр адукацыі Расійскай Федэрацыі, а дзяржаўныя адукацыйныя структуры сталі заснавальнікамі чытанняў.

Да 2004 года “Рождественские чтения” не мелі пэўных назваў. Традыцыя з’явілася з 2005 года – ХІІІ чытанні называліся “Школа, сям’я, Царква – супрацоўніцтва ў імя жыцця”. Сёлетнія – “Традыцыі і навацыі: культура, грамадства, асоба”. З тых часоў кожны год пашыраецца аўдыторыя чытанняў, прымае ўдзел больш пяці тысяч чалавек, выступае больш 300 дакладчыкаў.

Праходзяць яны ў кожнай епархіі па­свойму, аднак абмяркоўваецца адна тэма, прымаюцца рэзалюцыі, якія пазней лягуць у аснову агульнай выніковай.

Пяць рабочых пляцовак

“Нам дадзены цудоўны свет. У ім дзіўна ўсё. Паглядзіце, як арганізаваны дзень мураша або пчалы. Яны паказваюць прыклад працавітасці, клопату аб патомстве, дысцыпліне. Так задумана міратворцам. А што адрознівае чалавека ад іншай жывой істоты”? – задаў удзельнікам секцыі “Царква і культура” пытанне архіепіскап Полацкі і Глыбоцкі Феадосій. І сам даў адказ: КУЛЬТУРА, што з латыні перакладаецца як “возделываю, развиваю, творю”. На працягу аднаго стагоддзя чалавек ад сахі дайшоў да касмічных палётаў, ступіў на Луну – і гэта загадкава нават для мяне, маючага фізічную адукацыю”.

Так, на прыкладах, пераважна ўласных, архіепіскап распачаў работу секцыі, адкрыў якую прывітальным словам старшыня Ушацкага райвыканкама В.В.Родзіч. Усяго ж паралельна раніцай пачало працаваць пяць тэматычных пляцовак. На названай прысутнічалі работнікі культуры з дзесяці раёнаў і горада Наваполацка, у другой зале райвыканкама на секцыі “Царква, сям’я і ганебныя залежнасці” сабраліся старшыні сельвыканкамаў, сакратары камісій па справах непаўналетніх, сацыяльныя педагогі – тыя, хто працуе з нядобранадзейнымі сем’ямі. У актавай зале Ушацкай школы педагогі абмяркоўвалі злабадзённыя пытанні выхавання падрастаючага пакалення на секцыі “Царква і адукацыя”.

На базе Ушацкай бальніцы працавала пляцоўка пад назвай “Царква і сацыяльна­медыцынская работа”, якая аб’яднала медыкаў, сацыяльных работнікаў і прадстаўнікоў “Чырвонага Крыжа”. У сценах музея народнай славы імя У.Е.Лабанка на працягу дня працаваў кіналекторый, а ў секцыі “Царква і моладзь” была прадстаўлена выстава карцін намесніка дырэктара па асветніцкай рабоце каардынацыйнага цэнтра аховы жыцця і сямейных каштоўнасцей “Зараджэнне” Полацкай епархіі Паўла Сафронава. Дарэчы, гэты прадстаўнік епархіі выступаў адразу на дзвюх пляцоўках.

Удзельнікам якой секцыі пашчасціла болей? Дакладней было б сказаць, шкада, што нельга было стаць удзельнікам усіх, паколькі літаральна на кожнай з секцый вёўся жывы цікавы дыялог.

Прыміце нашы каштоўнасці

– Дваццаць гадоў пражылі ў Германіі і будзем вяртацца дамоў, – сказалі нядаўна адны з маіх прыхаджан. – У школах збіраюцца ўводзіць практычныя заняткі да тэорыі палавога выхавання. Гэты прадмет уведзены ў некаторых краінах Еўропы яшчэ ў 1970 годзе. На прыкладах, такіх вось – аб заходніх каштоўнасцях і тых, што побач – станоўчых і адмоўных – і будавалі свае выступленні як архіепіскап Феадосій, так і іншыя ўдзель­нікі чытанняў.

Узаконеныя аднаполыя шлюбы – гэта злачынства ў адносінах да нацыі. Эфтаназія накіравана на спыненне жыцця не толькі нямоглых хворых старыкоў, аднак і народжаных з нейкімі адхіленнямі немаўлят, на атрымаўшых інваліднасць людзей сярэдняга ўзросту. У Даніі ў заапарках перад дзецьмі забіваюць і расчляняюць жывёлу. Мода на наколкі, адзенне, якое агаляе, падкрэслівае розныя часткі цела, брыдкаслоўе – гэта ўсё ад культа сатанізму, – падвёў вынікі прыведзеных прыкладаў Уладыка. У некаторых краінах становіцца модным уводзіць у бялкі чорную туш, а таксама распрацоўваюць метады нажыўлення рагоў і хвастоў. Калі Бог стварыў чалавека на сваім падабенстве – прыгожым, то зараз насаджваецца культ сатанізму – культ, калі сапраўдная прыгажосць паступова пераходзіць да поўнага падабенства чалавека да д’ябла знешне, а яшчэ раней і духоўна.

На пленарным пасяджэнні ў раённым Доме культуры, дзе ў другой палове дня сабраліся ўсе ўдзельнікі секцый, таксама было шмат цікавых выступленняў: кіраўнік аддзела сувязяў царквы і грамадства Іна Шаховіч зрабіла акцэнт на легалізацыі негатыўных з’яў. Яна прапанавала паглядзець ролік, у якім на прыкладзе замежных, распаўсюджаных у нас мультфільмаў было паказана, як дзецям з ранняга ўзросту прывіваецца культ насілля, негатыўнага стаўлення як да мацярынства, так і да жанчыны, а ідэал падмяняецца на неіснуючы.

Традыцыі і патэнцыял

“У нас ёсць патэнцыял”. Гэтую фразу з прывітальнага выступлення старшыні райвыканкама В.В.Родзіча архіепіскап паўторыць неаднойчы. Так, у нас ёсць патэнцыял, вялікі патэнцыял духоўнага адраджэння нацыі, выхавання на тых цудоўных беларускіх, хрысціянскіх традыцыях, якія закладзены на генетычным узроўні. Гэта тыя культурныя традыцыі, якія зараджаліся менавіта хрысціянствам і былі непадзельны з ім. Традыцыі прападобнай Еўфрасінні ў асветніцтве, унікальным полацкім дойлідстве, перапісе кніг – па сутнасці стварэнні друкарні, дапамогі тым, каму яна патрэбна, паломніцтве…

За Ніжнім Тагілам ёсць сяло Серабранка, куды дабрацца можна толькі на ўсюдыходах. Там ёсць школа, у якой выкладае сем настаўнікаў, магазін, а ўвогуле сяло жыве сваім жыццём. Нядаўна туды завіталі госці з “вялікага свету”, частавалі людзей прывезеным свежым хлебам. Пажылы мужчына адмовіўся ад пачастунка, пакуль не ўзялі плату. “Я не хачу прадстаць перад Богам даўжніком”, – сказаў ён. “Гэта наша старадаўняя традыцыя – браць толькі заробленае, не быць даўжніком, – рэзюмаваў свой прыклад Феадосій. – Я памятаю, як мая мама звярталася да сваёй толькі на Вы. Памятаю, як са мной, незнаёмым хлапчуком, прыехаўшым да бабулі на сяло, віталіся ўсе вясковыя жыхары. А як жа – ты наш госць. Памятаю, як усе схілялі галаву перад настаўнікам”.

“Нам дадзена жыццё, дадзены цудоўны навакольны свет, а мы не цэнім гэтага”, – такім было заключэнне выступлення на секцыі культуры актрысы і рэжысёра В.Нагорнай.

“Усё даецца звыш, трэба толькі пачуць, трэба, каб душа працавала і дзень і ноч”, – расказваў пра ўплыў на сваю творчасць прыход да веры бард Анатоль Длусскі (на здымку). Пранікнёнымі песнямі пад гітару ён закрануў жывыя струны душы кожнага прысутнага ў зале, а праз пачуцці скіраваў на вечныя тэмы шанавання бацькоў, радзімы, сяброўства народаў. У кожнага з нас сапраўды вялікі патэнцыял…

Праз сэрца да спраў

– Я абавязкова паклічу да нас у школу бацюшку, каб пагутарыў з дзецьмі і бацькамі. Так хочацца, каб менш было негатыўных звычак і больш увагі ўдзялялі дзецям, сям’і, – казала ў канцы мерапрыемства дырэктар Кубліцкай школы М.В.Ярмош.

– Запаў у душу ролік пра мультфільмы, трэба даводзіць падобныя да дзяцей, – выказвалася намеснік дырэктара Ушацкай школы па выхаваўчай рабоце С.Д.Галай.

– Больш за ўсё спадабалася выступленне Паўла Сафронава з цэнтра “Зараджэнне” і псіхолага Наваполацкай паліклінікі №4, – казала начальнік упраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Шаркаўшчынскага райвыканкама В.Б.Жук. – А таксама кінастужка пра Вольгу Кармухіну.

– Спадабалася ўсё, і проста з заміраннем сэрца слухала выступленне квартэту “Натхненне”, – казала прыхаджанка храма Параскевы Пятніцы ў Арэхаўне.

Я спыняла ў пятнічны вечар вельмі многа знаёмых і незнаёмых людзей і задавала адно і тое ж пытанне. І адказ кіраўнікі арганізацый, медыкі, прыхаджане пачыналі з адной фразы: “Спадабалася ўсё”.

Так, гэта быў той выпадак, калі сур’ёзная асветніцкая тэма дайшла да сэрцаў. Калі слова, як тое зярнятка, трапіла ў спрыяльную глебу і абавязкова дасць парасткі. Кожны выступаючы падаваў тэмы даходліва, на прыкладах, з цікавымі жыццёвымі гісторыямі. Дарэчы, пашчасціла быць удзельніцай адных з папярэдніх “Рождественских чтений” у Полацкай епархіі і магу засведчыць, што так падбіраюцца выступленні заўсёды. А вось што было новым і ўдалым – нетрадыцыйная форма чытанняў, выступленні на якіх перамяжоўваліся з паказам кінастужак, ролікаў, песнямі, выставамі. І нават самыя вялікія скептыкі, якія не чакалі ад мерапрыемства нічога адмысловага, былі прыемна ўражаны.

Калі не хапае сіл, дапаможа малітва

Чаго па­сапраўднаму шкада, што не змаглі прыняць удзел у мерапрыемстве ўсе ўшачане, хто гэтага жадаў. З­за вялікай колькасці гасцей мерапрыемства было закрытым. Акрамя лектараў, старшынь райвыканкамаў і дэлегацый раёнаў, якія ўваходзяць у епархію, на заключную частку запрашаліся кіраўнікі ўсіх арганізацый раёна. І гэта было невыпадкова. Хоць чытанні былі б вельмі карыснымі літаральна для кожнага жыхара раёна, веруючага і не, менавіта да старшынь райвыканкамаў, кіраўнікоў розных узроўняў звяртаўся архіепіскап Феадосій, дзякуючы ім, як і ўсяму кіраўніцтву краіны, за тую ношу, што нясуць на сабе, за стабільнасць і мір, за супрацоўніцтва з Царквой і выкананне агульных, духоўна­асветніцкіх функцый. І першая частка пленарнага мерапрыемства пачалася з узнагароджвання. Архіепіскап Феадосій падзякаваў за супрацоўніцтва Віцебскаму абласному выканаўчаму камітэту і асабіста прысутным на мерапрыемстве намесніку старшыні аблвыканкама па сацыяльных пытаннях Уладзіміру Уладзіміравічу Цярэнцьеву і начальніку аддзела па справах рэлігій і нацыянальнасцяў Міхаілу Раманавічу Даніленку, уручыўшы ім памятныя падарункі. Высокія царкоўныя ўзнагароды – юбілейныя медалі Рускай Праваслаўнай Царквы, зацверджаныя Патрыярхам Маскоўскім і Усея Русі Кірылам “У памяць 1000­годдзя прадстаўлення роўна­апостальнага вялікага князя Уладзіміра” былі ўручаны старшыні Ушацкага райвыканкама Віктару Родзічу, благачыннаму Ушацкага раёна протаіерэю Вячаславу Лобецу, а таксама старшыням Шаркаўшчынскага, Пастаўскага, Расонскага, Верхнядзвінскага райвыканкамаў. Уладыка Феадосій пажадаў усім многа сіл, а таксама зазначыў, што ў моманты, калі іх не стае, трэба памя­таць аб унікальнай сіле малітвы. І прывёў прыклад нашага земляка віце­адмірала Ягора Андрэевіча Тамко з Міёрскага раёна. Калі атамная падлодка ў Паўночным Ледавітым акіяне спыніла ход, а абследаванні судна не далі ніякіх шансаў на выратаванне… ён моўчкі маліўся. І яны ўсё ж прайшлі Паўночны Ледавіты, дайшлі да берагоў Амерыкі і вярнуліся ў Савецкі Саюз, праўда, з­за шматлікіх пашкоджанняў – па вадзе, а не пад ёй. Прыкладаў цудадзейнай сілы малітвы архіепіскап мог бы прывесці многа.

Для далейшага супрацоўніцтва

“Калі я думаў, у якім раёне правесці чытанні, чамусьці адразу прыгадаў Ушачы. І не памыліўся. Чытанні прайшлі на вельмі высокім ўзроўні”, – скажа на заканчэнні мерапрыемства архіепіскап Полацкі і Глыбоцкі, падзякаваўшы за яго арганізацыю кіраўніку раёна і старшыні раённага Савета дэпутатаў Вользе Мікалаеўне Захарэнка, якая ўзначальвала раённы аргкамітэт па падрыхтоўцы мерапрыемства.

Так скажуць літаральна ўсе ўдзельнікі, адзначыўшы як бездакорную арганізацыю, так і цеплыню, душэўнасць самога свята. Трэба зазначыць, што ў яго праграме была і візітоўка Ушаччыны “Тры крыніцы”, і выступленне пераможцаў міжнароднага конкурсу духоўнай песні квартэта “Натхненне”, і знаёмства з аб’ектамі нашага раёна. Вельмі многія ўдзельнікі чытанняў былі ў нас упершыню і атрымалі аб Ушаччыне прыемнае ўражанне. Ну а плёнам чытанняў стала прынятая рэзалюцыя. У ёй адзначана, што ўдзельнікі чытанняў аднадушна пацвярджаюць гістарычную ролю Праваслаўнай царквы ва ўмацаванні адзінства і стабільнасці грамадства; прызнаюць плённасць супрацоўніцтва Полацкай епархіі з дзяржаўнымі органамі ўлады, установамі культуры і адукацыі, медыцыны і сацыяльнай сферы ў пытаннях духоўнага выхавання і праваслаўнага асветніцтва.

Было прапанавана працягваць практыку правядзення ў Полацкай епархіі рэгіянальных “Рождественских чтений”, распрацаваць сумесныя праграмы паміж епархіяй і гар­ і райвыканкамамі на падставе Пагаднення аб супрацоўніцтве паміж Рэспублікай Беларусь і Беларускай Праваслаўнай Царквой.

Замест эпілога

Гэтым жа вечарам натрапіла ў інтэрнэце на зусім свежую інфармацыю аб правядзенні ў гэту ж пятніцу ў магазінах ЗША рэкламных акцый быццам бы з вялікімі скідкамі. Жаданне купіць сыну гульнявую прыстаўку каштавала аднаму з бацькоў двух зламаных рэбраў, наведвальнікі біліся, давілі адзін аднаго ў жаданні першымі дабрацца да тавару са скідкай.

Чаму прывяла гэты прыклад? Таму што ўпэўнена, што ніхто з шасціста ўдзельнікаў рэгіянальных чытанняў ва Ушачах не трапіў бы ў палон сумніўнай акцыі. Праведзенае мерапрыемства і было яскравым прыкладам той рэальнай сумеснай работы Царквы і грамадства па духоўным узбагачэнні як асобнага чалавека, так і нацыі ў цэлым. І што асабліва важна – будзе запатрабавана ў практычнай рабоце ўдзельнікаў форуму. А ад фарміравання асобы, духоўнага стрыжня, асабліва ў моладзі, залежыць ні многа ні мала – будучыня Беларусі.

Вольга КАРАЛЕНКА.