ОАО «Деменец»: большие планы маленького хозяйства

На галоўны сход года, які адбыўся ў ААТ “Дземенец” яшчэ ў пачатку сакавіка, сабраліся практычна ўсе працаўнікі гэтага невялікага, але зладжанага калектыву, які, дарэчы, адзіны з усіх сельскагаспадарчых прадпрыемстваў раёна захаваў мінулагоднюю колькасць – новы цыкл сезонных работ тут зноў пачынаюць 45 чалавек. Гэты фактар дырэктар гаспадаркі Аляксандр Віктаравіч Шарыпенка назваў бадай што галоўным дасягненнем дзейнасці, хаця азнаёміўшыся з вытворчымі паказчыкамі, прыходзіш да высновы – пахваліцца тут, як заўсёды, ёсць чым. Хапае і праблем, але ў мясцовых аграрыяў ёсць бачанне, як іх пераадолець.

На працягу 11 апошніх уборачных кампаній яны першыя ў раёне па ўраджайнасці зерневых культур. За гэты час аб’ёмы вытворчасці выраслі ў 10 разоў, ураджайнасць – у тры. У мінулым годзе нарыхтавалі ў два разы больш кармоў, рапсу – 180 працэнтаў да паказчыкаў 2013 года. Ні ў адной гаспадарцы раёна няма такой разнастайнасці сельскагаспадарчых культур, якія прадпрыемства прапаноўвае на рэалізацыю: акрамя традыцыйных ячменю і пшаніцы тут культывуюць лубін, грэчку, травы, гарох.

Раслінаводства дае 80 працэнтаў ад усёй выручкі прадпрыемства. Таму прадукцыя гэтай сельскагаспадарчай галіны дапамагае разлічвацца па зарплаце і ў зімовыя месяцы. Сярэдняя зарплата за мінулы год склала 3184 тысячы рублёў – сярод сельскагаспадарчых арганізацый вышэй яна была толькі ў ААТ “Ільюшынскі”. Немалаважна і тое, што выплачвалася яна своечасова, а на момант правядзення сходу “Дземенец” з’яўляўся адзінай гаспадаркай, якая разлічылася па зарплаце за студзень бягучага года, ёсць сродкі на закрыццё зарплатнай ведамасці і на бліжэйшыя месяцы.

Калі па выніках 2013 года выручка на 1 работніка складала 111,5 мільёна рублёў, то ў мінулым годзе яна ўзрасла амаль на 50 працэнтаў і дасягнула 158,1, а прадукцыйнасць працы склала 139,7 працэнта да ўзроўню 2013 года, на аднаго работніка выраблена амаль 203 мільёны рублёў. Удзельная вага фонду аплаты працы ў выручцы – 27,8 працэнта, гэта адзін з самых лепшых паказчыкаў у раёне, аднак не дацягвае да нормы – не вышэй 25. Няпроста вырасціць, але яшчэ складаней у сённяшніх умовах выгадна прадаць прадукцыю з­за невысокіх закупачных цэн і попыту на фуражнае зерне. Тут галоўнай прычынай А.В.Шарыпенка бачыць скарачэнне свінагадоўчых комплексаў на Віцебшчыне, якія былі асноўнымі спажыўцамі збажыны. Нельга сказаць, што ў гаспадарцы сядзелі склаўшы рукі. У мінулым годзе прыкладалі намаганні па рэалізацыі зерня прыватнікам, накіроўвалі аўтамабіль па вёсках раёна. У Дубраўцы, напрыклад, за гадзіну прадалі чатыры тоны, але насельніцтва зараз трымае не вельмі шмат жывёлы ў асабістых падсобных гаспадарках, таму патрэбы іх задаволілі хутка.

Куды больш праблем у жывёлагадоўлі. Пры адным з самых нізкіх сабекоштаў малака – 3410 тысяч рублёў за тону (камбікармы не куплялі – хапала ўласнага зерня), тут самы нізкі сярэдні кошт рэалізацыі адной тоны малака – 3413 тысяч рублёў, а вытворчасць мяса наогул вельмі стратная. Вось і выходзіць, што “кормяць” калектыў практычна адны паляводы.

Паляпшэнне стану спраў у жывёлагадоўлі і вытворчасці малака – задача першачарговая і стратэгічная. “Добра, што ёсць “Кублічы”, ды “Райаграсэрвіс”, а то былі б па выніках гадавой зводкі першыя знізу” – нявесела жартаваў падчас выступлення дырэктар. Пагалоўе буйной рагатай жывёлы на 1 студзеня бягучага года склала 191 галаву, у тым ліку: кароў – 148 (3,2 % ад раённага пагалоўя). За мінулы год атрымалі 303,6 тоны малака. Самай нізкай сярод гаспадарак раёна была і яго таварнасць – 88,1 працэнта. Праблему толькі пагаршала і нізкая якасць малака, бо “экстры” тут за мінулы год не атрымалі ніводнага літра, толькі 15 працэнтаў – вышэйшага гатунку, 85 – другога, а некалькі тон з Лепельскага малочнакансервавага камбіната вярнулі назад. Нават пры невысокіх надоях толькі на якасці малака гаспадарка страціла 275 мільёнаў рублёў – амаль двухмесячны фонд заработнай платы. Удалося атрымаць усяго 43 галавы прыплоду супраць 80 у мінулым годзе – 54 працэнты, на 100 кароў і цялушак атрымана толькі 28 цялят. Для параўнання: у ААТ “Агра­Селішча” ад такой жа колькасці жывёлы атрымана 87 цялят, у КУСГП “Вялікадолецкае” і “Арэхаўна” – па 86. Таму і ўскладаюць у гаспадарцы вялікія надзеі на выпраўленне становішча з прыходам новых спецыялістаў пад кіраўніцтвам галоўнага заатэхніка Альфрэда Альфрэдавіча Квача.

І не без падстаў, бо на працягу апошніх месяцаў назіраецца станоўчая дынаміка. Зараз у “Дземенцы” плюсуюць практычна па ўсіх паказчыках. Ужо ў студзені бягучага года 85 працэнтаў малака было здадзена вышэйшым гатункам і атрымана 15 працэнтаў доўгачаканай “экстры”, што дазволіла атрымаць дадатковыя 22 мільёны рублёў.

Ферма ў гаспадарцы адна, таму ўсе працаўнікі як на далоні. Умовы нармальныя: малакаправод, новы халадзільнік, лічыльнікі індывідуальнага ўліку малака на кожную групу. Да даярак, даглядчыкаў і пастухоў некаторыя пытанні ёсць, але ў цэлым асноўныя прэтэнзіі – да вартаўнікоў, якія сваю работу не выконваюць як след. Ёсць прыклады нявыхадаў на працу, крадзяжу малака і канцэнтратаў…

Адной з самых злабадзённых тэм з’яўляецца праблема неплацяжоў, так як не ўсе прадпрыемствы разлічыліся з гаспадаркай за мінулагоднія пастаўкі, а яна ў сваю чаргу, мае намнога большую запазычанасць перад перапрацоўшчыкамі. Таму і разглядалі ўважліва работнікі раздадзеныя на сходзе прайс­лісты Лепельскага малочнакансервавага камбіната і Полацкага камбіната хлебапрадуктаў, якія прапаноўваюць для авансавання зарплаты і разлікаў да 30 працэнтаў натураплаты і згаджаліся з тым, што хочаш не хочаш, а браць давядзецца. 100 бычкоў запазычылі “Дземенцу” ў Глыбоцкім раёне за пастаўлены сянаж, вось толькі не прыдумаў яшчэ дырэктар, як імі распарадзіцца: памяшканне для ўтрымання ёсць, толькі трэба яго адрамантаваць, але існуе варыянт, калі працаўнікі прадпрыемства могуць узяць жывёлу сабе ў кошт зарплаты.

Выказаў А.В.Шарыпенка і прагноз наконт таго, што сельгаспрадпрыемствы хутчэй за ўсё чакае хваля рэарганізацый і ўзбуйнення, таму эканамічна “слабыя” гаспадаркі будуць ліквідаваны ў першую чаргу. Сваю кіраўнік справядліва такой не лічыць, але ўсё ж заклікаў да актыўнасці назіральны Савет акцыянернага таварыства. “У сённяшніх няпростых умовах трэба, каб не толькі дырэктар думаў, як выжываць. Я, па вялікім рахунку, пастаўлены кіраваць вытворчасцю, а асноўныя рашэнні павінен прымаць менавіта Савет. Атрымліваецца ж, што ўся ініцыятыва, пошук шляхоў развіцця, вырашэння праблем і вытворчых пытанняў замыкаюцца толькі на асобе кіраўніка. Неабходна ўсім уносіць прапановы як дзейнічаць у няпростыя часы”, – Аляксандр Віктаравіч з радасцю гатовы падзяліцца “шапкай Манамаха”.

Між тым, рыхтуючыся да справаздачы, ён ужо паспеў аб’ехаць землі гаспадаркі, а іх з кожным годам прырастае. Агледзеў азімыя, якіх у мінулым годзе пасеялі ў два разы больш папярэдняга – 850 гектараў. Тэхніка і працаўнікі “Дземенца” зараз гатовы да сяўбы яравога кліна, а гэта яшчэ 1000 гектараў. Сёлета ў гаспадарцы, якую ўжо і язык не павернецца назваць малой, намечана атрымаць мінімум 4,5 тысячы тон зерневых, пры ўраджайнасці не менш 30 цэнтнераў з гектара, асцярожна прагназуюць павелічэнне надояў і якасці малака. Тут не ставяць перад сабой нерэальных планаў, а ў выкананні агучаных спадзяюцца і абапіраюцца ў першую чаргу адзін на аднаго – працаўнікі на вопытнага кіраўніка, а ён – на  калектыў, які, па словах Аляксандра Віктаравіча, працэнтаў на 90 складаецца з “выдатных людзей”.

Дзмітрый РАМАНОЎСКІ.